Jan Frederik Staal 1879 - 1940 : De wil van het gebouw en de wil van het tijd

Jan Frederik Staal (1879-1940) was een van de vooraanstaande Nederlandse architecten uit de periode tussen de beide wereldoorlogen. Anders dan collega’s als H.P. Berlage met de Amsterdamse Beurs en W.M. Dudok met het Raadhuis in Hilversum, wordt zijn naam niet geassocieerd met één enkel gebouw. Waarschijnlijk is hij nog het bekendst om de torenflat aan het Amsterdamse Victorieplein (1926-1932) die al spoedig ‘De Wolkenkrabber’ ging heten, destijds het hoogste woongebouw van Nederland. Zoals Staals laatste ontwerp, De Beurs in Rotterdam (1926-1940), het bedrijfsgebouw werd met toentertijd de grootste vloeroppervlakte van ons land. Toch was Staal geen man van het grote gebaar.

Staal's werk - dat winkel- en kantoorgebouwen, woonhuizen en volkswoningbouw, een veiling, een verpleeginrichting en een kerk omvat, naast (onuitgevoerde) ontwerpen voor warenhuizen, raadhuizen en een Opera - kenmerkte zich juist door verfijning, een gedreven perfectionisme. Daarnaast was Staal steeds bereid het vertrouwde en eenmaal bereikte op te geven en nieuwe wegen te verkennen. Dat maakt zijn oeuvre, dat relatief klein gebleven is door zijn vroege overlijden, bijzonder. Een aanzienlijk deel daarvan heeft inmiddels de status van gemeente- of rijksmonument.