Amsterdamse schuttersstukken : 1529 - 1656

Het 105de Jaarboek van het Genootschap Amstelodamum is geheel gewijd aan de Amsterdamse schuttersstukken met de publicatie van de belangrijkste bronnen en vele nieuwe inzichten.

Deze speciale uitgave van het genootschap Amstelodamum is geheel gewijd aan de Amsterdamse schuttersstukken.
De schutters, die zorgden voor de veiligheid van Amsterdam, lieten zich regelmatig portretteren, en niet door de minste schilders. Rembrandt van Rijn, Govert Flinck en Bartholomeus van der Helst waren vermaard om hun schuttersstukken. Dankzij hun werk kent iedereen kapitein Frans Banninck Cocq en zijn luitenant Willem van Ruytenburgh: ze staan prominent afgebeeld op de Nachtwacht van Rembrandt, met een deel van hun compagnie.

De kern van deze rijk geïllustreerde uitgave wordt gevormd door een lijst die Gerard Schaep – diplomaat en historicus, maar ook schutter – opstelde van alle 93 schuttersstukken. Hij noteerde wanneer een doek was gemaakt, wie erop waren afgebeeld, en waar en hoe het hing: ‘Op de grootte kamer boven de poort, het nieuwe stuck daer scepen Jan van der Poll, capitein ende sijn broeder Gijsbert van der Poll lutenant sijn, gescildeert van Jan Spilbergh anno 1650.’

Schaep noteerde ook alle doeken die niet bewaard zijn gebleven. Zijn lijst – in een geheel nieuwe transcriptie integraal opgenomen – geeft daarmee een compleet overzicht van alle schuttersstukken die tussen 1529 en 1656 zijn geschilderd. Na die tijd zijn er geen schuttersportretten meer gemaakt: de doelens verloren hun functie en gingen voornamelijk dienst doen als herbergen en logement, met ieder zo hun eigen kasteleins en ‘doelwijven'.